Khe Ve là một địa danh khá nổi tiếng của vùng đất Minh Hóa. Chảy từ những vùng núi phía tây nhiều dòng suối nhập vào Khe Ve là một dòng suối lớn chảy ngang qua tuyến đường 12 trên đường lên Cha Lo cửa khẩu biên giới Việt Lào. Thời kỳ Cần Vương, vùng này là căn cứ kháng chiến của vua Hàm Nghi.
 |
| Vùng núi khe ve ngày nay |
Ngày 21-1-1886 quân và dân Khe Ve đã đánh bại cuộc tiến quân của quân Pháp khi chúng tiến công truy tìm vua Hàm Nghi mở đầu cuộc cho cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp cuối thế kỷ , Khe Ve là một trọng điểm đánh phá ác liệt của không quân Mỹ và ở đây đã từng ghi dấu những chiến công vang dội của các đơn vị bộ đội, thanh niên xung phong bảo vệ tuyến đường huyết mạch ra tiền tuyến. Khe Ve là một điểm di tích lịch sử trong hệ thống di tích Đường Hồ Chí Minh trên đất Quảng Bình.
Ngày xưa, nơi đây là một vùng rừng núi thâm u với nhiều loài thú dữ, đặc biệt có đàn voi rừng thường ra phá hoại nương rẫy, bản làng. Cuộc sống của dân bản vùng Bãi Dinh, Khe Ve, La Trọng luôn nơm nớp lo sợ, họ phải chạy đi nơi khác để tránh sự tàn phá của đàn voi dữ. Dân làng họp lại cúng giàng, kêu cứu. Giàng động lòng cho một Sơn Thần xuống trần ngăn đàn voi. Từ đó cuộc sống của người dân nơi đây mới an cư lạc nghiệp. Để ghi nhớ công ơn của người đã cứu dân bản khỏi sự phá hoại của đàn voi dữ, dân bản làm sớ tâu lên triều đình xin được phong thần cho vị Sơn Thần nhưng không được phúc đáp. Vì vậy dân làng đã tạc tượng vị Sơn Thần trên đỉnh núi, sau lưng là rừng cây trước mặt là Khe Ve cuộn chảy. Đó là Sơn Thần Khe Ve mà ngày nay vẫn còn trong núi.
Về truyền thuyết này cụ Trần Mạnh Đàn, tri huyện Tuyên Hóa (trước đây vùng này thuộc huyện Tuyên Hóa, chưa có huyện Minh Hóa) bài thơ sau:
Sơn thần nghe nói ấy người Mày,
Tượng đá dân làng mới dựng xây.
Núi đứng sau lưng, cây dằng dặc,
Sông trôi trước mặt nước vơi đầy.
Người qua động cát khum lưng vái,
Voi chặn đường quan đuổi một bầy.
Đã quyết xin cho thần được sắc,
Được không còn thuộc chín tầng mây.
Người sưu tầm: Nguyễn Đắc Danh
Người kể: Ông Đinh Lừm xã Dân Hóa
No comments: